Slikari / Ratnici / Svedoci

Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti
01.02.2017. do 02.04.2017. godine

www.sanu.ac.rs

Ova obimna i reprezentativna izložba dela slikara i fotografa u srpskoj vojsci, organizovana povodom obeležavanja stogodišnjice Prvog svetskog rata, rezultat je istoimenog projekta. <em>Čini je preko stotinu slika službenih ratnih slikara, i isto toliko fotografija službenih fotografa srpske vojske – dopisnika i fotoamatera. Izložena su i dela slikarki, dobrovoljnih bolničarki, kao i dela drugih umetnika, učesnika u ratu kao vojnih obveznika ili dobrovoljaca.

Znalački i stručno izabrane slike pokazuju raznorodnu i dinamičnu umetničku scenu u Srbiji početkom 20. veka, nastalu na potpunoj kontradiktornosti, jer se u kataklizmi ratnog vihora i stradanja dogodio umetnički procvat, odnosno dostizanje vrhunaca slikarskog stila u izbeglištvu – specifičnog srpskog impresionizma.
Sedam tematskih celina, u kojima su slike raspoređene, postepeno uvode posetioca u temu izložbe, ali ujedno pokazuju i duboku dramu srpskog naroda tokom Prvog svetskog rata: Prethodna dešavanja: Modernizam, Zbogom, deco moja, Egzodus, Sunce moje, kuda zalaziš?, Solunski atelje/Solun, Bolničarke/slikarke/svedoci, Solunski front.

Poseban segment izložbe čine fotografije, grupisane u devet manjih celina, od kojih prvu čine one najreprezentativnije, a zatim slede tematske celine: Bombardovanje, Zločini, Evakuacija i povlačenje, Vojnički život, Vojska – proboji, Smrt, Oslobođenje, Portret.
Muzej savremene umetnosti realizovao je izložbu ne samo delima iz svojih zbirki, već i pozajmivši slike i fotografije iz: Vojnog muzeja, Muzej Grada Beograda, Narodnog muzeja u Smederevskoj Palanci, Galerije Matice srpske iz Novog Sada, kao i iz Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda, Narodne biblioteke Srbije, Biblioteke Srpske akademije nauka i umetnosti, Univerzitetske biblioteke „Svetozar Marković”, Narodnog muzeja, Šabac, a ekskluzivno i izImperijalnog ratnog muzeja u Londonu i Umetničkog muzeja u Milvokiju.
Između ostalih, izložene su slike Nadežde Petrović, Koste Miličevića, Mališe Glišića, Milana Milovanovića, Miloša Golubovića, Vladimira Becića, Vase Eškićevića, Vase Pomorišca, Paška Vučetića, Živorada Nastasijevića, Natalije Cvetković, Mihaila Milovanovića, Veljka Stanojevića, Dragomira Glišića, kao i autorske fotografije Vladimira Becića, Miloja Igrutinovića, Riste Šukovića, Riste Marjanovića, Stanislava Krakova, Đorđa Stanojevića, Andre Popovića, Dragoljuba Pavlovića, JovanaLovčevića, i stranaca: Katarine Šturceneger, Arčibalda Rajsa, Samsona Černova, Arijela Verdžisa, Andre Taponijea, od kojih su neki i slikari i fotografi.
Izložbu prati višejezični katalog (na srpskom, engleskom, francuskom i ruskom jeziku) sa studijskim tekstovima, u kome pored opšteg teksta kataloga, kontekstualno koncipiranog, širi kontekst umetničkom stvaralaštvu daju i tekstovi iz oblasti istorije fotografije, srpske književnosti ratnog perioda i istoriografski tekst o srpskim izbeglicama tokom Prvog svetskog rata. Poseban doprinos čini segment sa često romaneskno intoniranim, potresnim biografijama ratnih slikara i fotografa.

Autor izložbe: Žana Gvozdenović, autor segmenta o ratnim fotografijama: Milena Marjanović, dizajn i projekat postavke: Nenad Marković.