U tom Somboru, koji nas možda najpre podseti na fijakere i tamburaše, izuzetne prirodne lepote i ne manje atraktivnu arhitekturu, nalazi se, u zgradi nekadašnje Bačko-bodroške županije, i najveća slika u Srbiji — Bitka kod Sente Ferenca Ajzenhuta. To monumentalno ulje na platnu, dimenzija 7 metara širine i 4 metra visine, zajedno sa masivnim drvenim ramom sa pozlatom, zauzima ukupno 40 kvadratnih metara i najverovatnije je najveća takva slika i na prostoru čitave bivše Jugoslavije.
Na slici je prikazana istorijski vrlo značajna Bitka kod Sente, koja se odigrala u toku Velikog turskog rata (1683—1699) 11. septembra 1697. godine južno od Sente, u to vreme teritoriji Otomanskog carstva. U bici je turska vojska pretrpela veliki poraz od austrougarske vojske, u kojoj je učestvovalo i oko 500 Srba i Bunjevaca iz Sombora. Nakon bitke, Turci su izgubili vlast nad Banatom, a poraz kod Sente konačno ih je primorao da potpišu Karlovački mir (1699).
Bačko-bodroška županija naručila je sliku od Ajzenhuta povodom milenijumske proslave dolaska Mađara u Panonsku niziju (1896). Ferenc (pravo ime Franc) Ajzenhut, umetnik nemačkog porekla, koji se osećao Mađarem, u to vreme bio je već poznati slikar istočnjačkih motiva. Prema jednim izvorima, slika je prikazana u Budimpešti ali nije naišla na dobar prijem, zamerano joj je što nije dovoljno “mađarska”, a prema drugim, Ajzenhut zbog veličine i složenosti slike i činjenice da je bio neiskusan u slikanju velikih formata i istorijskih tema, nije ni uspeo da je završi i prikaže na Milenijumskoj izložbi, već je iz Minhena, gde je naslikana, prenesena u Sombor, na mesto na kome je i danas možemo videti.
Slika je rađena u realističnom maniru, a pored svoje monumentalnosti, živog kolorita i duboke perspektive, najinteresantnija je kompoziciono. U prednjem planu, prikazani su austrijski vojnici koji su nam okrenuti leđima, u srednjem austrijski princ Eugen Savojski, kao pobednik, na belom konju, dodatno osvetljen suncem, a pored njega je mađarski grof Palfin, na crnom konju. Nasuprot njih, u centralnom i najmračnijem delu, naslikan je poraženi Kisig Džafer-paša, kojeg vojnici privode Eugenu Savojskom. U pozadini vidimo kraj bitke. Postoje indicije da je konjanik s leve strane, s brkovima, zapravo Ajzenhutov autoportret.
Zanimljivo je što nijedan od većih gradova (i muzeja) u Srbiji nije uspeo da sliku “preotme” iako je bilo pokušaja da se ona preseli u Sentu, Novi Sad i Beograd, a i sama Mađarska je, nakon Prvog svetskog rata, zahtevala da joj slika bude predata ali je izgubila spor pred Međunarodnim sudom u Hagu. Još jedna zanimljivost vezana je za sudbinu ove slike. Naime, 1950. godine raspisan je konkurs za izradu kopije koja bi bila čuvana u Senti, na kojem je pobedio mladi slikar Sava Stojkov. Iste večeri, slika (kopija) je ukradena i pronađena tek 25 godina kasnije.
Sliku možete videti uz prethodnu najavu u Svečanoj sali zgradi bivše Županije, danas sedištu uprave Grada Sombora i Zapadno-bačkog okruga.
